Technika
Zmiana standardu nadawania naziemnej telewizji cyfrowej w Polsce – ostatni etap
Już mało kto pamięta, że w nocy z 27 na 28 marca 2022 roku zainaugurowano pierwszy etap przejścia naziemnej telewizji cyfrowej w naszym kraju ze standardu DVB-T do DVB-T2. Od tamtej pory minęły prawie 2 lata, ale to, co zaplanowano, dopiero teraz zostało dokończone. Dlaczego trwało to tak długo? Właściwie plany były zupełnie inne, ale dosłownie na kilka dni przed terminem inauguracji I etapu, pojawiła się informacja, że multipleks III będzie nadawany w standardzie DVB-T do końca 2023 roku. Uzasadniono to „napaścią Federacji Rosyjskiej na terytorium Ukrainy oraz eskalacją działań dezinformacyjnych o zasięgu międzynarodowym, niosących zagrożenia dla obronności i bezpieczeństwa Rzeczpospolitej Polskiej oraz bezpieczeństwa i porządku publicznego, a także mając na uwadze istotną rolę telewizji publicznej w ochronie polskiej racji stanu, komunikowania stanowiska naczelnych organów państwa oraz funkcjonowaniu Regionalnego Systemu Ostrzegania. RSO realizuje Telewizja Polska S.A. we współpracy z MSWiA, a jego zasięg działania jest wprost powiązany z zasięgiem MUX-3.”Postanowiono zatem dokonać zmiany rezerwacji MUX-3 tak, „aby sygnał tego multipleksu mógł być nieprzerwanie transmitowany w standardzie DVB-T lub standardzie DVB-T2 według wyboru dysponenta rezerwacji częstotliwości, także po 29 czerwca 2022 r. aż do dnia 31 grudnia 2023 r.” (to cytat z pisma Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji do Prezesa UKE).I tak też się stało. Zgodnie z planem przeprowadzono wszystkie etapy migracji, tylko ten multipleks został z nich wyłączony, zatem niemal do końca poprzedniego roku główne kanały Telewizji Polskiej nadawane były w ramach multipleksu DVB-T. Ale w połowie grudnia i ta migracja została przeprowadzona. Podobnie jak w poprzednich etapach, także i teraz wszystko odbyło się bez przeszkód i MUX-3 z kanałami TVP zaczął docierać do odbiorców w nowym standardzie. I wydawałoby się, że można już ogłosić, że jedynym obowiązującym w Polsce standardem naziemnej telewizji cyfrowej jest teraz DVB-T2, ale niestety nie byłaby prawda. A to za sprawą MUX-8, który nadal nadawany jest w standardzie DVB-T i na razie konkretnych planów co do jego dalszych losów nie widać. Mówi się jedynie o zmianie kompresji na HEVC, co powinno umożliwić przejście na emisję w HD. Obecnie na MUX-8 składają się 4 kanały linearne (Metro TV, Nowa TV, Telewizja WP, Zoom TV) oraz kilka serwisów HbbTV. Wcześniej w jego ramach retransmitowane były jeszcze TVP Kultura i TVP Kobieta, ale na początku 2023 roku przeszły do multipleksu TVP, zwalniając miejsce dla kanałów, które mają się wkrótce pojawić. O MUX-8 będzie zatem jeszcze okazja napisać, na razie wróćmy do multipleksu TVP.Operacja została przeprowadzona w dwóch etapach: w pierwszym, 15 grudnia 2023 roku zmiany objęły województwa dolnośląskie, kujawsko-pomorskie, lubuskie, łódzkie, opolskie, pomorskie, śląskie, wielkopolskie i zachodniopomorskie, a w drugim, 19 grudnia 2023 roku przełączono nadajniki w województwach lubelskim, małopolskim, mazowieckim, podkarpackim, podlaskim, świętokrzyskim i warmińsko-mazurskim. Jak widać, Polska została podzielona na dwie części, najlepiej ilustruje to mapa.Nie był to jednak jeszcze koniec zmian, bowiem prawie miesiąc później, w nocy z 12 na 13 stycznia 2024 roku, uporządkowano kanały na obydwóch należących do Telewizji Polskiej multipleksach (m. in. usunięto tymczasowe, równoległe przekazy głównych stacji i wznowiono retransmisję TVP Polonia, Alfa TVP oraz Belsat TV). Po tych modyfikacjach, obecnie w ramach multipleksów Telewizji Polskiej retransmitowane są TVP1 HD, TVP2 HD, TVP3 HD, TVP Info HD, TVP Sport HD, TVP Historia HD, TVP Kultura HD i TVP ABC HD oraz serwisy HbbTV (TVP GO, TVP World, TVP ABC 2, TVP Historia 2 i TVP Kultura 2) tworzące MUX-3 oraz TVP Dokument HD, TVP Kobieta HD, TVP Nauka HD, TVP Rozrywka HD, TVP Polonia HD, Alfa TVP HD i Belsat TV HD tworzące MUX-6.Jak widać, wszystkie kanały retransmitowane są w wysokiej rozdzielczości i jest to najbardziej widoczna korzyść, jaką w związku z migracją zyskali odbiorcy, choć trzeba zaznaczyć, że zmiana rozdzielczości w ostatnim etapie dotyczyła tylko TVP Historia i TVP 3, bo pozostałe kanały już wcześniej były tak nadawane. Oczywiście w przypadku MUX-3 wraz ze zmianą standardu dokonano również zmiany kompresji całego multipleksu z H.264 na HEVC.W zasadzie większość odbiorców na te zmiany już była przygotowana. Od wielu lat bowiem każdy odbiornik telewizji naziemnej sprzedawany w Polsce musiał być kompatybilny z DVB-T2/HEVC i spora część odbiorców, którzy kupili w tym czasie sprzęt odbiorczy, nie musiała już dokonywać żadnej modernizacji. Warto też pamiętać, że wraz z inauguracją procesu migracji uruchomiono akcję dofinansowania zakupu odbiorników. Być może, mimo to, zostali jeszcze jacyś odbiorcy, którzy przez ostatnie dwa lata, jakie minęły od pierwszego etapu migracji, nie wymienili sprzętu i nie odbierali w związku z tym kanałów telewizji komercyjnych z multipleksów DVB-T2, ale nie sądzę, aby była to znacząca grupa. Do mnie w każdym razie takie sygnały po grudniowej migracji nie dotarły.Na koniec garść parametrów. Przepływność MUX-3 wynosi 35,900 Mbps, szerokość pasma 8 MHz, modulacja 256QAM a FEC 3/4. Dla MUX-6 pomiar pokazał przepływność 39,800 Mbps, szerokość pasma 8 MHz, modulacja 256QAM a FEC 4/5. Z ciekawości sprawdziłem też przepływność poszczególnych kanałów multipleksu trzeciego. Wartości uzyskane w wyniku dwugodzinnych pomiarów przedstawia poniższa tabelka. Pomiar trwał dwie godziny, wyniki dotyczą zatem konkretnych, odbieranych w tym czasie programów i kiedy zmieni się ich charakter (sport, studio, kino akcji itd.), także one, w pewnym zakresie, ulegną zmianie. Ale i tak pozwalają na przybliżoną orientację i przyznam, że trochę odbiegają od wartości, których się spodziewałem. Niewykluczone więc, że jeszcze do tego tematu wrócimy dodając inne kanały naszej DVB-T2.
